کوچینگ چیست و چگونه یک مشاور خوب انتخاب کنیم؟
تفاوت های کوچینگ ، منتورینگ و مشاوره
یکی از دغدغه های بزرگ صاحبان و مدیران کسب و کارها و البته افراد برای رشد شخصی یا سازمانی و برون رفت از شرایط بحرانی و یا رکود، انتخاب و یا استخدام مشاور کسب و کار و یا گروه مشاوره مطمئن است.
اما در سالهای اخیر و با توجه به اقبال جامعه به حوزه های مدیریت و تحصیل در رشته های MBA و DBA و PhD گروه مدیریت با گرایش های مختلف از جمله بازاریابی، استراتژی، مالی، منابع انسانی، مدیریت برند، آینده پژوهی و… و به دلیل نبود فضای کافی برای ورود این افراد به فضای کسب و کار و شرکت ها، و البته عدم وجود یک مرجع تایید صلاحیت علمی و عملی مشاورین کسب و کار؛ اکنون با تعداد زیادی از افراد متخصص و غیر متخصص در این حوزه روبرو هستیم.
این رویه، انتخاب و تشخیص این افراد را برای ورود به فضای مشاوره برای مدیران روز به روز سخت و سخت تر خواهد کرد و به دلیل حضور افراد غیر حرفه ای در این حوزه، رغبت مدیران به استفاده از مشاور کسب و کار روز به روز کمتر و کمتر می شود.
اما قبل از اینکه به فاکتورهای یک مشاوره و مربی خوب بپردازیم لازم است با برخی عناوین و القابی که اخیرا زیاد دیده می شود بیشتر آشنا شویم!
کوچ، گوچینگ، منتور، منتورینگ، مشاور برند، مشاور بازاریابی، کوچ کسب و کار ، مشاور پرسنال برند و اصطلاحاتی دیگر که برخی از آنها من در آوردی است.
اما اگر از برخی بزرگواران سوال کنید که تفاوت کوچ، منتور و مشاور چیست؟ جواب درستی دریافت نخواهید کرد!!!
اما تفاوت بین این سه واژه چیست و چرا انتخاب مشاور یا مربی اینقدر مشکل به نظر می رسد؟!
ابتدا باید بدانیم مربی گری کاری فراتر از برگزاری جلسه و دریافت هزینه دریافت مشاوره است. مربی گری به اختصاص زمان، صبر و تجربه نیاز دارد. مربی گری مستلزم تشخیص پتانسیل های بالقوه و بالفعل در راهجو و انگیزش آن است. مربی کسی است که می تواند شما را از طریق تجربه راهنمایی کند.
اما بهتر است با یک تصویر به تفاوت کوچ، منتور و مشاور بپردازیم؛ چه در حوزه فردی و چه در حوزه کسب و کار.
اگر به تصویر زیر نگاهی بیندازیم به این نتیجه می رسیم که یک منتور، شخصی است خردمند که مسیر صعود به قله را بارها طی کرده و به عنوان یک پیر خردمند راهنمای مسیر است ولی پا به پای راهجو با او پیش نمی رود و به عنوان به یک شخص باتجربه او را از دور هدایت می کند.
مشاور کسی است که ممکن است مسیر صعود را طی نکرده باشد ولی أصول حرفه ای صعود را قبلا آموزش دیده و می تواند به راهجو یا کارآموز یا مشتری آن را در قالب یک Roadmap یا نقشه راه ارائه دهد.
اما کوچ کسی است که ممکن است تجربه منتور را نداشته باشد ولی پا به پای راهجو و کمی جلوتر مسیر را می پیماید و به او کمک می کند تا به قله موفقیت برسد.
اما تفاوت دقیق تر واژه های Coaching, Mentoring, Consulting, Counselling چیست؟
Mentoring
یک منتور، یک راهنما و مشاور خردمند و قابل اعتماد است. منتور معلمی است که تجربیات خود را از طریق افزایش مهارت در کارآموزی با مخاطب به اشتراک می گذارد.
در فرآینده مربیگری، یک کوچ لزوما ممکن است متخصص آن حوزه خاص نباشد ولی منتور حتما می بایست قبلا مسیر مورد نظر را تجربه و لمس کرده باشد.
به طور خلاصه:
یک منتور بر حال و آینده متمرکز است.
او یک مشاور و حل کننده مسئله است.
به شکل دهی به ارزش ها و باورهای مثبت فردی کمک می کند.
منتور در موقعیت های مختلف تجربیات زیادی دارد.
منتور معمولاً با تجربه تر و واجد شرایط تر از مخاطب (کارآموز) خود می باشد. (در انتقال دانش و تجربه)
منتورینگ شامل به اشتراک گذاری تجربیات شخصی است.
نتایج ملموس منتور (در زندگی شخصی و کسب و کار) نشاندهنده خرد اوست.
منتورینگ شامل جلسات رسمی و غیررسمی می باشد.
منتور اهداف و قدم های عملی را تعیین می کند. ولی Mentee (کارآموز) موضوعات را انتخاب می کند.
تمرکز بیشتر بر حال و آینده است.
منتور ایده ها، اقدامات عملی و برنامه هایی را برای هدایت موانع در محیط مربی گری ترسیم می کند.
طوفان فکری یا انگیزش ذهنی Brainstorming و تدبیر ذهنی masterminding برای حل مشکلات در منتورینگ کاربرد وسیعی دارد.
Mentee اقدامات عملی ، ردپاها، آزمون ها و نتایج اقدامات را انجام می دهد.
منتورها همانند معلمان پاسخ های زیادی برای سوالات بی شمار کارآموز خود دارند.
گفتگوها و جلسات منتورینگ محرمانه نیست و می تواند برای به اشتراک گذاشتن تجربیات دیگران با حضور افراد دیگر هم برگزار شود.
یک منتور در حوزه ای خاص صلاحیت فعالیت دارد و در صورت لزوم کارآموز خود را در یک حوزه حرفه ای به دیگری ارجاع می دهند.
Coaching
براساس تعریف فدراسیون بین المللی کوچینگ (International Coach Federation)، کوچینگ به معنی “همکاری با مشتریان در فرآیند فکر کردن (تامل انگیزی) و ایجاد خلاقیت” می باشد و به آنها الهام می بخشد تا از پتانسیل شخصی و حرفه ای خود استفاده کنند.
به طور خلاصه:
فعالیت اصلی یک کوچ، ایجاد انگیزه و تحریک کارآموز است.
کوچینگ تمرکز محدودتری نسبت به منتورینگ دارد.
کوچ فرض می کند مشتری پاسخ های خاص خود را دارد و از یک سؤال باز استفاده می کند تا راه حل هایی را به جای ارائه مشاوره ارائه دهد.
یک کوچ به مشتری کمک می کند تا به جای به اشتراک گذاشتن تجربیاتش (تجربیات کوچ)، از تجربیات و خرد خود او (مشتری یا کارآموز) استفاده کند.
در فرآیند کوچینگ ، Coachee (راهجو یا مشتری) برای بهبود عملکرد رفتاری باید اهدافش را مشخص کند و به سمت آنها حرکت نماید.
در کوچینگ جلسات ساختارمند که به طور منظم برنامه ریزی و برگزار می شوند.
کوچ لازم نیست متخصص در صنعت مربوطه باشد.
کوچ نیازی به کسب تجربه مستقیم در یک حوزه حرفه ای ندارد، مگر در مواردی که مهارتهای متمرکز نیاز باشد.
کوچینگ نیز روی حال و آینده متمرکز است.
یک کوچ نیاز به نشان دادن تجربیات و نتایج شخصی (در زندگی و کسب وکار) ندارد.
قرارداد بین کوچ و کوچی کاملا رسمی و تعریف شده است. در این قرارداد اهداف کاملا مشخص است و جلسات ملاقات کاملا برنامه ریزی و زمان بندی شده است.
در فرایند کوچینگ گامهای مشخص تری برای رسیدن به هدف خود برداشته می شود.
کوچ از چارچوبهای مربیگری و ساختارهای از پیش تعریف شده برای پشتیبانی در گفتگو و پیشرفت مشتری استفاده می کند.
مکالمات و جلسات کوچینگ می تواند خصوصی و یا مشترک باشد.
Consulting
مشاور یک متخصص در یک زمینه حرفه ای یا فنی و برای ارائه نظر و عقیده خود است که مخاطب برای درک مشکل و ارائه راهکارها به آنها اعتماد می کنند.
تفاوت مشاوره با کوچینگ در این است که در مشاوره راه حل ها توسط مشاور ارائه می شود ولی در کوچینگ خود مشتری یا مخاطب به راه حل ها پی می برد.
Counseling
مرز بین counseling و coaching توسط مجموعه ای از قوانین یا اصطلاحات مطلق تعریف نشده است. به طور کلی ، مشاوران برای تشخیص و کمک به مخاطب در مشکلات عاطفی ، مسائل گذشته یا اختلال عملکردی آموزش دیده اند.
دامنه فعالیت کوچ، براساس آینده و خواسته مشتری (مخاطب) است و او برای رسیدن به مقصد او را کوچ می کند.
به طور خلاصه:
تمرکز مشاور روی حل الگوهای عاطفی پایدار و ناسالم و رفتارهای بیرونی و تأکید بر بهبود آنهاست.
مشاور از مخاطب خود در أمور مربوط به آشفتگی شخصی پشتیبانی می کند.
مشاوران برای تشخیص مشکلات عاطفی در گذشته یا اختلال عملکرد آموزش می بینند.
مکالمه مشاور و مخاطب بر گذشته و حل مسائل مربوط، متمرکز است.
یک مشاور معمولا تجربیات شخصی و گذشته خود را به اشتراک نمی گذارد.
قرارداد بین مشاور و مراجعه کننده، رسمی و کاملاً تعریف شده است.
مدت زمان مشاوره می تواند جلسه ای یا سالیانه باشد.
مکالمات و جلسات کاملا خصوصی است و از قوانین خاص آن صنف تبعیت می کند.
اکنون که با تفاوت های مشاور و مربی آشنا شدید مطمئنا فرآیند انتخاب یک مشاور یا مربی خوب هم برای شما ساده تر خواهد شد، ضمن اینکه در ابتدای آشنایی با یک مشاور یا مربی حتما از او بخواهید تفاوت این واژه ها را برای شما شرح دهد.
اگر به این موضوعات مسلط باشد، جواب صحیحی دریافت خواهید کرد در غیر اینصورت سراغ شخص دیگری را بگیرید.
البته فاکتورهای زیادی مانند مهارت، تخصص، تجربه، تحصیلات آکادمیک مهم است ولی آن چیزی که ادعای یک مشاور یا مربی را تایید می کند، کیفیت و کمیت سوابق مشاوره یا مربی گری اوست که به راحتی قابل استعلام است.
کافی است از مشاور یا مربی مورد نظر بخواهید دو مورد از افراد یا شرکت هایی که او به حل مشکلشان کمک کرده و باعث رشد و اعتلای آن ها گشته است را به شما معرفی کند و در صورت لزوم برای کسب اطمینان با آن ها تماس حاصل نمایید.
دو صد گفته چون نیم کردار نیست…
در پایان از شما دوست عزیز بابت مطالعه این موضوع صمیمانه سپاسگزارم و با کمال میل از شما دعوت می کنم در صورتی که ابهامی در موارد ذکر شده دارید از طریق تلفن ۲۲۱۴۵۴۵۱ مستقیما با اینجانب سید محمد مهاجر در میان بگذارید.
نویسنده:
دکتر سید محمد مهاجر
- موسس و مدیر هلدینگ فرهنگی-اقتصادی برند آفرین
- رییس هیئت مدیره شرکت بین المللی ایرانیان تبادل کیش (دارای مجوز از سازمان مناطق آزاد)
- رییس هیئت مدیره موسسه آینده پژوهان پرتیکان (دارای مجوز از وزارت علوم و سازمان گردشگری)
- مدیرعامل موسسه مطبوعاتی آینده پژوهان پردیس (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد و دفتر مطالعات و برنامه ریزی کل کشور)
- رییس هیئت مدیره موسسه چند منظوره فرهنگی هنری آینده پژوهان پندار (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد و بنیاد ملی مد و لباس)
- مدیر مسئول و صاحب امتیاز ماهنامه تخصصی برند آفرین (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد)
- مدیر مسئول و صاحب امتیاز پایگاه خبری سی نیوز C News (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد)
- مدیر مسئول و صاحب امتیاز پایگاه خبری مد پرس Mode Press (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد)
- مدیر مسئول و صاحب امتیاز کانون تبلیغاتی طرح زمانه (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد)
- دبیر کمیسیون آموزش انجمن دوستی ایران و پرتغال (دارای مجوز از وزارت امور خارجه و وزارت کشور)
- مدیر دپارتمان مدیریت موسسه آموزش عالی ترجمان علوم (دارای مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
- استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه هاگا هلیا فنلاند
- مدرس بنیاد ملی آموزش مدیریت فرانسه (FNEGE)
- مدرس مدعو دوره Post MBA دانشگاه نانتره فرانسه
- مدرس دوره های MBA و DBA دانشگاه تهران
محتوای خیلی خوبی بود. از شما بابت نشر دانایی ممنونم
سرکار خانم اسدی
از حسن توجه شما سپاسگزارم.
درود مهندسیٍ (دیفرانسیل) انتقال پیام بزبان ساده و پاکیزه در این اموزش بسیار عالی و کامل است
جاودانه راهنما باشی
انشاا…
درود و سپاس از پیام پر مهرتان