ماهنامه برندآفرین شماره دوم
ماهنامه برندآفرین
نشریه علمی-تخصصی مدیریت
شماره دوم
دانلود ماهنامه برندآفرین
کرونا و گردشگری
امین حاتمیان
کارشناس ارشد حوزه گردشگری، رئیس شورای سیاستگذاری مجله برندآفرین
بیماری کرونا تأثیر اقتصادی گسترده ای در جهان ایجاد کرده است. اقتصاددانان از چند سال گذشته پیش‌بینی کرده بودند اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ یا ۲۰۲۱ وارد رکودی دیگر خواهد شد، اما بیماری کرونا باعث تشدید و همچنین تسریع این رکود گردید.
بیماری کرونا شوکی بزرگ به اقتصاد جهانی وارد کرده که سهم عمده‌ای از این شوک به خاطر کاهش تقاضا است. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک به تعطیلی کشیده شده‌اند و بخش خدمات که در اقتصاد جهانی سهم عمده‌ای از کیک اقتصادی را شامل می‌شوند، صدمات زیادی دیده‌اند. در بسیاری از کشورها صنعت گردشگری تقریبا به طور کامل مختل شده و سایر کسب وکارهای خدماتی مرتبط همچون صنعت غذا، حمل و نقل، صنایع دستی و… نیز کاهش شدید مشتری را شاهد بوده‌اند.
البته از ابعاد دیگری هم میشود به این موضوع نگریست، شاید این گذاره درست باشد که روند جهانی شدن در مسیر شکل دهی نظم نوین به کسب و کارها بود اما بسیاری از کشورهای توسعه نیافته یا درحال توسعه از قرارگیری در این مسیر مقاومت می کردند.
شیوع بیماری کرونا بار دیگر ثابت کرد که کسب و کارها به شدت نسبت به محرک های خارجی اعم از اقتصادی یا غیره حساس بوده و به سرعت پاسخ مثبت یا منفی میدهند این درحالیست که حوزه سلامت و امنیت یکی از اساسی ترین محرکهاست و روند تغییرات را در جهان امروزی به شدت سرعت بخشیده است.
شاید به زبان دیگر بتوان گفت کرونا همچون کاتالیستی بر روی تغییرات برای گذر از فضای متداول و سنتی عمل کرده و خواهد کرد.
عبور از مرزهای سنت گرایی و لزوم چاره اندیشی برای مقابله با سقوط لحظه ای صنایع و خدمات از مواردیست که تغییر را در حوزه کسب و کار سرعت می بخشد.
در کشور ما هم به عنوان یک کشور مقاوم نسبت به تغییر اوضاع بر همین منوال است.
کرونا ثابت کرد در ایران هیچ صنعتی تاب آوری لازم را نداشته و در این بین بیش از همه گردشگری آسیب پذیر نشان داد.
درهرصورت هرچند کرونا مشکلی جهانی است اما باید به صورت ملی با آن مقابله کرد
با پیش فرض مطالب فوق به ارائه چند پیشنهاد در راستای ایجاد تاب آوری و جبران بخشی از خسارت وارده به بدنه گردشگری می پردازم:
- هرچند در کشور قانون کار مسائل جدی پیش روی کسب و کارها فراهم آورده اما بیش از هر جای دیگر این گردشگری است که از این قانون متاثر است و لزوم بازنگری در روابط کار به ویژه در بخش گردشگری و بیشتر به واسطه فصلی بودن و الزامات خاص آن احساس می شود.
- طراحی مدل ها و الگوهای گردشگری همزیست با بیماری و به نوعی گردشگری ایمن توسط نهادهای حاکمیتی گردشگری مورد انتظار است.
- هرچند معتقد به عدم امکان جایگزینی فضای مجازی در حوزه گردشگری بخاطر تفاوتهای ماهوی گردشگری با بانکداری، خرید و حوزه های دیگر هستم لکن استفاده مطلوب از فضای مجازی میتواند با تصویر سازی و ایجاد پیش زمینه لازم در زمان عادی شدن شرایط به این صنعت و مقاصد گردشگری کمک نماید.
- عدم فشار مراجعان گردشگری فرصت خوبی را برای توسعه زیرساخت ها، نوسازی و بازنگری در نوع خدمت رسانی فراهم می آورد که با خلاقیت میشود شرایط متفاوتی را برای دوران پسا کرونا رقم زد.
- فرصت آموزش و مهارت افزایی از دیگر زمینه هایی است که می تواند از این فضای تعطیلی موقت در راستای افزایش کیفیت نیروی انسانی خدمت رسان در بخش گردشگری به ویژه از طریق کتب آموزشی و دوره های غیرحضوری استفاده نمود.
- با توجه به پیش بینی های همراهی بلند مدت کرونا به ویژه در کشورمان، تدوین نظام نامه سلامت تاسیسات گردشگری توسط وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی و انجمن های حرفه ای و اتاق های فکر و نهادهای مشورت رسان یکی از الزامات اساسی برای کاهش آسیب در بلند مدت و ایجاد انگیزه برای سفر ایمن را در پی خواهد داشت
- متاسفانه یکی از نقاط ضعف گردشگری عدم پوشش های مطلوب و متنوع بیمه ای در این صنعت است که این موضوع تا به امروز ضررهای بسیاری به این بخش وارد آورده و در ادامه نیز در پی خواهد داشت، لذا به منظور کمک به تاب آوری بیشتر گردشگری، لزوم تدوین و ابلاغ فرمت های موثر بیمه ای به ویژه با آپشن های واقعی اعم از جبران کنسلی و… در شرایط فعلی توصیه می شود.
- ایجاد ظرفیت قانونی برای پیش فروش آتی گردشگری یا به نوعی امکان خرید بسته های سَلَف گردشگری به صورت کامل با دو هدف ایجاد نقدینگی برای جلوگیری از ورشکستگی تاسیسات و خدمات گردشگری در کوتاه مدت و همچنین برنامه ریزی بلند مدت به منظور تضمین تحقق سفر و خرید ارزان در زمان فعلی برای دوره رونق از دیگر مواردی است که میتواند بر ایجاد تقاضای موثر و جلوگیری از بحران های شدید مالی تاسیسات گردشگری در حال حاضر کمک نماید.
- تعریف راهکارهای افزایش بهره وری و کاهش هزینه های مازاد توسط شرکت های مشاور ذیصلاح می تواند به عنوان بازوی اندیشه ورز از مسیر افزایش بهره وری به پایداری اشتغال این صنعت در این شرایط بحرانی کمک نماید.
- قرارگیری گردشگری در مصادیق شمول قانون مدیریت بحران نیز میتواند به جبران بخشی از ضرر و زیان بخش خصوصی در این شرایط، در صورت توان مالی دولت در جبران خسارت در ذیل قانون مدیریت بحران کمک نماید.
- برنامه ریزی مدون و اعمال سیاست تحریک تقاضا از سمت دولت میتواند در زمان سفید شدن شرایط اضطراری بخشی از آلام صنعت گردشگری را تسکین داده و در ادامه مسیر کمک رسانی موثری داشته باشد بدین گونه که با مدیریت زمانی تعطیلات و توزیع آن در سال با هدف ساماندهی تعطیلات میتوان در سمت تحریک تقاضا نقش آفرینی نمود. تصویب قانون تعطیلی پنجشنبه ها در استانها نیز میتواند کمک شایان توجهی به توجیه سفرهای آخر هفته در اقصی نقاط کشور بنماید.
- عدم انجام سفر نه تنها به اقتصاد فعالان درگیر آن آسیب وارد میکند بلکه برای عموم مردم به عنوان مخاطبان و نیازمندان انجام سفر هم تاثیرات مبتلابهی دارد همچنین با ایجاد شرایط قرنطینه به شدت سهم تاثیر روانی و التهابات ناشی از اضطراب و تنهایی در جامعه آثار مخرب روانی در پی خواهد داشت که سفر و تفریح می تواند این بار انباشته روانی جامعه را تا حد زیادی کنترل نماید.
- جهت دهی رفاهیات پرسنل دولت به همراه اضافه نمودن سهم دولت در بن کارتهای سفر تاثیر بسزایی در تحریک تقاضا در حوزه اقتصادی گردشگری و ایجاد آرامش در بعد روانی کارکنان خواهد داشت این برنامه میتواند با اعمال معافیت مالیاتی بر پرداختهای بن کارت سفر بخشی از مسئولیت اجتماعی دولت و افزایش تمایل کارکنان به استفاده از کارت سفر را در پی داشته باشد.
- استمهال وام های بخش گردشگری همچون بسیاری از بخشهای اقتصادی و صنعتی و نیز تصویب وامهای سوبسید دار می تواند در شرایطی که بخش گردشگری در مسیر ایجاد سهم واقعی خودش از GDP کشور پیش می رفت و اکنون این روند به کلی مختل شده، کمک مطلوبی بنماید.
در پایان ذکر این نکته حائز اهمیت است که هرچند پاندمی ویروس کرونا بی مقدمه و بسیار فراگیر بود اما تفکر و چاره جویی برای برون رفت از بحران تحمیل شده در کنار تاثیر دیگر اتفاقات سیاسی و اقتصادی بر بدنه نحیف گردشگری کشور می تواند در شکل گیری آینده کشور بر پایه خدمت رسانی سبز (که ویژگی اساسی صنعت گردشگری است) که هم نقش موثری در ارزآوری و توسعه اقتصادی و هم در رویکرد فرهنگی و اجتماعی سهم بسزایی در معرفی ایران و فرهنگ پیشرو آن علیرغم تبلیغات سوء به جهانیان دارد، کمک نمود.
